Geneesmiddelen kunnen de opname van voedingsstoffen negatief beïnvloeden. Bovendien kunnen voedingsstoffen de werking van bepaalde medicijnen ondersteunen en hiermee de klinische repons op een behandeling verbeteren. Het simpelweg adviseren van een multivitaminen-mineralenpreparaat bij gebruik van bepaalde medicatie kan de gezondheid en het welzijn van de patiënt al bevorderen.
Voedingsstatus bij medicatie
Al tientallen jaren is bekend dat interacties optreden tussen geneesmiddelen en voeding. Een geneesmiddel kan invloed hebben op de voedingstoestand van een patiënt door verandering van de eetlust of door beïnvloeding van opname, transport, stofwisseling, uitscheiding of productie van voedingsstoffen. Chronisch gebruik van geneesmiddelen leidt veelal tot onopgemerkte depletie van essentiële nutriënten, wat de gezondheid niet ten goede komt. Risicogroepen zijn kinderen, zwangeren, ouderen en chronisch zieken [1]. In bovengenoemde gevallen en als een geneesmiddel het eetpatroon negatief beïnvloedt, is het verstandig een multi te gebruiken om eventuele tekorten aan vitaminen en mineralen in de voeding aan te vullen.
Werking geneesmiddel
Een goede voedingstoestand, waarbij de inname en het verbruik van voedingsstoffen in balans is, is de basis voor een goede gezondheid en verbetert de prognose bij ziekte en de klinische respons op een geneesmiddel. Vele geneesmiddelen, maar ook natuurlijke stoffen, worden door cytochroom P450-enzymen in de darmwand en vooral de lever afgebroken. De activiteit van deze enzymen is onder ander afhankelijk van vitamine B2, B3, B6, foliumzuur en vitamine B12. Depletie van essentiële voedingsstoffen kan leiden tot verminderde omzetting van een geneesmiddel waardoor deze een te zwak of juist te sterk effect heeft. Daarnaast zorgt suppletie met foliumzuur bij een bestaande depressie voor een betere prognose én toename van de klinische effectiviteit van antidepressiva [2]. Omdat de meeste geneesmiddelen via passieve diffusie vanuit het darmkanaal worden opgenomen is de conditie van de darm van groot belang. Voedingssupplementen als probiotica, visolie en glutamine kunnen de darmen en het darmepitheel goede ondersteuning bieden, waardoor de opname van het geneesmiddel optimaal is.
Verminderde absorptie van voedingsstoffen
De voedingsconditie kan ook onder druk komen te staan door medicijnen die de absorptie van voedingsstoffen uit het maag-darmkanaal verlagen. Maagzuurremmers bijvoorbeeld verlagen de opname van foliumzuur, vitamine B12 en ijzer en andere mineralen uit voedsel. Ook metformine (antidiabeticum) remt de vitamine B12- en foliumzuuropname en wordt geassocieerd met een verhoging van het homocysteïnegehalte. Een verlaagde vitamine B12-spiegel wordt gezien bij 30% van de volwassenen die langdurig metformine gebruiken [6]. Bij ouderen zal dit percentage waarschijnlijk nog hoger zijn, aangezien 25% van de gezonde ouderen al een vitamine B12-tekort heeft. Antiboticagebruik tast de normale darmmicrobiota aan en kan tot weken na de antibioticakuur leiden tot antibiotica geassocieerde
diarree of op de lange duur tot prikkelbare darm syndroom. Probioticagebruik tijdens en na de antiobioticakuur kan klachten helpen voorkomen [5].
Bijwerking geneesmiddel beperken
We mogen niet uit het oog verliezen dat voedingssupplementen ook kunnen interfereren met de farmacokinetiek of farmacodynamiek van een geneesmiddel, waardoor een geneesmiddel minder effectief is of meer bijwerkingen veroorzaakt. Een goed voorbeeld is Ginkgo biloba in relatie tot antistollingsmiddelen. Bij het verstrekken van een geneesmiddel is het van belang navraag te doen naar het gebruik van voedingssupplementen, zodat ongewenste interacties kunnen worden voorkomen. Daarentegen kunnen voedingssupplementen ook worden ingezet om bijwerkingen van geneesmiddelen tegen te gaan (zie tabel).
Conclusie
Het onderkennen van nutriëntentekorten door medicijngebruik is essentieel voor het verbeteren van de kwaliteit van leven en de klinische respons. Er kan sprake zijn van een positieve synergie tussen voeding en geneesmiddel met als gevolg dat het geneesmiddel beter werkt of bijwerkingen voorkomen worden. In het algemeen kan gesteld worden dat het wenselijk en veilig is om een multi op maat te
adviseren naast medicijngebruik, zoals Orthica Soft Multi. Maar ook het gebruik van probiotica naast antibiotica kan darmklachten helpen voorkomen. Het is aan te bevelen om het voedingssupplement niet op hetzelfde moment in te nemen als het geneesmiddel. Zo wordt ongewenste interactie met het geneesmiddel voorkomen. Multivitaminen, maar ook meer specifieke voedingssupplementen zullen de verhoogde behoefte door medicijngebruik ondervangen en het herstel bevorderen.
De literatuurlijst en een advieskaart speciaal voor in de apotheek met de effecten van groepen geneesmiddelen op de voedingsstatus en de bijbehorende suppletiemogelijkheden is aan te vragen bij de Orthica Servicedesk via telefoonnummer 036 54 609 09 en via info@orthica.nl.
