Soms kun je er niets aan doen. Het lot beschikt. En zo kwam het dat ik werd uitgenodigd op het verjaardagfeestje van boekenweekgeschenkschrijver Tom Lanoye.
Er waren ook andere groten der aarde als Nico Dijkshoorn, Gerrit Komrij, Connie Palmen en Jan Decleir. Er werd veel gelezen en gelachen die avond. Heel veel gelachen. Het is zo’n avond waarvan je alleen maar kunt hopen dat meneer Alzheimer genegen is deze herinnering in de kluwen van neurieten en dendrieten met rust te laten.
Mooie avond of niet, erna komt altijd weer die nieuwe dag. Als ik ’s ochtends uit het raam kijk, zie ik Trees. Het is mooi weer, ze staat wat verdwaasd bladeren aan te vegen in Amstelveen. Amstelveen… ook dat nog. Trees is zo’n omafiguur, iemand waar je ondanks je 53ste nog bij op schoot wilt kruipen. Het is een bijzondere dag voor Trees. Vandaag krijgt ze haar eerste bestraling en volgende week start de chemokuur. Nog maar drie weken geleden is er bij haar een hersentumor zo groot als een pingpongbal geconstateerd. En alsof het nog niet genoeg is, een secundaire tumor in haar longen. Je krijgt het er plaats vervangend benauwd van. En daar sta je dan…bladeren aan te vegen.
Ondanks dat ziet Trees er goed uit met haar blozende wangen. Ze krijgt haar portie Prednison. Die farmaceuten hebben wel gevoel voor humor. Er zit immers nog de associatie met pret in. Toegegeven: je krijgt er een bijna lijk nog flink mee aan het lachen maar… de weegschaal ook. Dat is inmiddels al flink aan Trees te zien. Ik ben dol op Trees of misschien wel haar spreekwoordelijke breekbaarheid. Aan fatalisme heb ik een broertje dood maar hetgeen wat bij Trees heeft geleid tot buitensporig initiatief van een aantal cellen maakt een mens kwetsbaar. Zo fiets je nietsvermoedend vrolijk in het Amsterdamse Bos, drie dagen later zit er een bloemkool van een tumor in je hoofd. Het zal je maar gebeuren. Schrijvers mogen sinds het drama met die Oelewapper – de verzamelplaats voor leed- , de VU niet meer in , om deze volgens literaire upgrading aan het grote publiek terug te geven. Hoe dan ook de praktijk is wreed. Ziekenhuizen liggen vol.
Mijn lieve Trees wat nu… Goede zorg is aandachtig. Niet de medische kwaliteit van de betrokken specialist of de beschikbaarheid van zorg maar het denken in zorgstraten, DBC’s, administratie al het gedoe er omheen trekt de zorg kapot. Voor Trees wordt natuurlijk alles van stal gehaald. Dat geeft Trees, maar ik vrees vooral de medische staf een goed gevoel. Trees gaat bestraald worden en de chemokuur volgt vanzelfsprekend. Schiet mij tegen die tijd maar lek. Als het effect van voorgeschreven zorgminuten bepalend wordt voor de hoeveelheid tijd die aan Trees besteed mag worden, gaat de zorg per definitie in een dbc-wringer. De vrije markt volgens Adam Smith is, als je het te ver doorvoert, de heilsleer van het Kremlin in het vrije westen. Dat maakt me woest want ik houd van Trees en van al die andere stakkers. Het gelijk van de marktmeesters in de zorg wordt gepredikt aan Nyenrode, PcW, ZN of nog erger de NZa, VWS en zorgverzekeraars. Voor mij zijn het intellectuele instituties die bij gelegenheidscoalities in vergaderbordelen vertellen hoeveel gelijk ze hebben. Veelal grijze muizen die waarschijnlijk nog nooit iemand uit een diarree van wanhoop hebben moeten wassen. Waar blijft mijn kleurrijke Trees in dit verhaal? Waar blijft de liefdevolle samenhang in de zorg.
Het zal Trees een zorg zijn aan wat voor troep ze wordt opgehangen tijdens haar chemokuren, uit welk dbc het incontinentiemateriaal onder haar doorligbillen komt, waar haar pillen vandaan komen. Ze wil waardige zorg. Wat een geweldig zorgschakelpunt zou moeten zijn: de apotheek, is inmiddels door de marktwerking geminimaliseerd. Dit is geen leuk vooruitzicht. Ook niet voor de literaire hoogvliegers als Tom Lanoye. Nee, het is niet eens een interessant gespreksonderwerp. Connie Palmen weet er alles van. Geen interessant onderwerp voor een verjaardagsfeestje.
Dit is een column uit FarmaMagazine nr. 3 2012
Column Henk Pastoors
Henk Pastoors is directeur van TopSupport Strategie en Informatie. Hij levert als adviseur maatwerk in analyse en strategie in de farmacie en zorg.
