Om de paar jaar gaan alle politieke registers open om ons naar de stembus te lokken en te laten kiezen. Jammer genoeg worden onze keuzemogelijkheden als het om zorg gaat, steeds beperkter.
De onlangs verschenen NZa Monitor Zorginkoop 2014 is een aardig stuk, als men kennis wil nemen van de strategie die beleidsmakers voor zich zien om te komen tot kostenbeheersing. De NZa geeft hierin aan zeer tevreden te zijn. Er wordt namelijk voldoende zorg gecontracteerd, ondanks het feit dat de verzekeraars selectief inkopen en contracteren onder het NZa tarief, de kostenindexering en het budgettair kader zorg (BKZ).
Dat er klachten zijn van zorgaanbieders, met name uit de ‘vrije’ sector zoals fysiotherapeuten en logopedisten, vindt de NZa een goed signaal: ‘juist het ontbreken van klachten over de stevige inzet zou een signaal kunnen zij van een niet functionerende zorginkoop’. Beste zorgaanbieders, gauw stoppen met klagen dus. Dan worden ze bij de NZa pas echt ongerust.
Verder lezen we dat ‘slikken of stikken contracten’ horen bij de contractvrijheid en dat inkoopmacht bij de verzekeraar niet bezwaarlijk is, zolang het voordeel maar doorgegeven wordt via de premie. De NZa stelt vast dat niet-financiële aspecten zoals kwaliteit, innovatie en service, in de huidige onderhandelingen van ondergeschikt belang zijn. Niettemin neemt de selectieve zorginkoop toe. De NZa maakt zich echter geen zorgen. Het hoeft geen probleem te zijn als ‘zorgaanbieders investeringen in kwaliteit en service uitstellen of terugschroeven’ of dat ‘zorgaanbieders uittreden uit de markt’. ‘Er kunnen immers situaties van overaanbod voorkomen.’
Werkt de markt dan helemaal perfect? Nee, er is nog een smetje weg te werken: ‘er is een trend waar te nemen waarin een toenemend aantal kleine zorgverleners geen contract wil tekenen. Dat gebeurt uit onvrede met het tarief of de aanvullende eisen. Zij denken met restitutie en/of 60-80% van het marktconforme tarief uit te komen’ (60-80% is het huidige natura tarief voor niet gecontracteerde aanbieders, consequentie van artikel 13 zvw).
Daar wil de NZa nu korte metten mee maken. Zij adviseert de Minister ‘met klem’ om het mogelijk te maken dat verzekeraars voor niet gecontracteerde zorg ook 0 Euro kunnen vergoeden. Lastige rechters hebben namelijk eerder bepaald dat patiënten die zelf willen kiezen recht hebben op minimaal 75% van het reguliere tarief. De Minister heeft inmiddels een wetsontwerp naar de Tweede Kamer gestuurd.
Je hoeft geen visionair te zijn om te zien waar dit toe leidt. Een sobere basiszorg zonder veel franje, service of innovatie. Voor een deel van de consumenten is dit misschien een acceptabele en betaalbare oplossing. Maar we laten ons toch zeker niet betuttelen en massaal dwingen naar de goedkoopste selectief gecontracteerde aanbieder? Lazen we niet ergens dat bij de contractering kwaliteit en service nog ondergeschikt zijn? Zijn consumenten die zelf willen kiezen, en bereid zijn minimaal 25% van de reguliere kosten zelf op tafel te leggen, niet veel goedkoper voor de verzekeraar, terwijl zij wel dezelfde premie afdragen? Vorig jaar ging dit feest niet door. Het is dus opnieuw tijd voor een breed en krachtig protest. De koepels in de eerste lijn hebben gelukkig al bezwaar gemaakt. En mochten deze acties onverhoopt niet succesvol zijn dan moeten we ons tot het uiterste inzetten om het publiek massaal te informeren over de zegeningen van een restitutiepolis.
Column Jan Dirk Jansen
