Vandaag kwam de brief van de verkenners binnen. De zorgmonitor van de KNMP en de marktscan van de NZa gingen deze brief voor. Hiermee is het leesvoer voor de Minister, haar ambtenaren en de Kamerleden gereed, tijd voor de volgende ronde. En alhoewel papier geduldig is, valt niet uit te sluiten dat er van een aantal aanbevelingen uit de brief van de verkenners toch iets terecht gaat komen. Misschien goed om daarom stil te staan bij de belangrijkste zaken.
Wat opvalt bij de verkenners en de NZa is de tevredenheid en het optimisme van de meeste partijen over het systeem van vrije prijzen in de farmaceutische sector. Waarom? De sector presteert goed, tegen lagere kosten dan in de landen om ons heen en de patiënten zijn tevreden tot zeer tevreden. Nederland wordt geroemd in internationale vergelijkingen. Iedereen die openbaar apotheker is, moet dit compliment maar gauw in de zak steken want zo vaak worden deze niet meer gegeven. Beide rapportages zijn een pleidooi voor handhaving van het huidige stelsel.
Maar dan de knelpunten. Verzekeraars zijn tevreden maar apothekers bepaald niet. De druk van verzekeraars is niet te weerstaan en er wordt te weinig zorg ingekocht. De grootste onvrede betreft het preferentiebeleid. Het leidt tot gebrekkige leveringszekerheid, hoge werkdruk aan de balie en ondermijning van het traditionele bedrijfsvoeringsmodel. De NZa merkt in haar marktscan op dat apothekers desondanks massaal getekend hebben en dat het inkomen van de apotheker nu geen onderwerp van onderzoek meer is. De NZa zelf vindt bovendien enige inkoopmacht bij de verzekeraars wel functioneel.
De verkenners gaan wel in op problemen die de NZa bewust laat liggen. Zij stellen dat de besparingen moeten blijven maar ook dat de knelpunten moeten verdwijnen. Want een sterke geïntegreerde eerstelijnszorg in de buurt van de patiënt is hard nodig voor een bestendige toekomst. Of er voldoende evenwicht is tussen zorgaanbieders en verzekeraars vinden de verkenners nog lastig te beoordelen. Het verschil in tevredenheid is echter een veeg teken. De NZa moet dat kritisch volgen en de ‘good contracting practices’ zouden scherper kunnen. In het begin is er vooral op prijs gecontracteerd. Maar door de prijsverlagingen mag de kwaliteit en de acute zorg (dienstapotheken) niet in gevaar komen. Net als de beschikbaarheid van geneesmiddelen niet in gevaar mag komen door het preferentiebeleid. Ook op deze punten heeft de verzekeraar een zorgplicht die, volgens de verkenners, misschien nader gepreciseerd zou moeten worden. En een NZa analyse van de financiële positie van de apotheek is bijzonder gewenst.
De verkenners doen nog meer aanbevelingen. De koppelingen en kruissubsidies tussen distributie en zorg moeten verdwijnen. Dat belemmert de ontwikkeling van nieuwe distributiemodellen en zorgtaken. Verzekeraars worden opgeroepen meer werk te maken van de contractering van zorgprestaties. Apothekers kunnen veel meer. Ook worden er balletjes opgegooid voor een nieuw preferentiebeleid. Na een bepaalde periode van preferentie om de prijs te laten dalen, zou er voor deze middelen een fase met prijsregulering en prijsmonitoring ingesteld kunnen worden.
Ik denk dat de verkenners in korte tijd een evenwichtig stuk hebben afgeleverd. Zowel verzekeraars als apothekers reageren enthousiast, elk natuurlijk met zijn eigen selectie uit de brief. De verkenners vinden dat de veldpartijen het in eerste instantie wel zelf moeten gaan opknappen. Men heeft kennelijk nog voldoende vertrouwen in de marktwerking en in de bereidheid tot samenwerking. De overheid wordt geadviseerd om op korte termijn het overleg tussen de partijen te organiseren. Als de aanbevelingen door de Minister overgenomen worden dan mag de sector deze kans niet laten schieten.
De volledige brief van de verkenners vindt u hier
