Takeda Nederland maakt zich op voor de lancering van zeven nieuwe producten in twee jaar. Adcetris tegen Hodgkin-lymfoom komt op 1 april op de markt. Directeur Aarnoud Overkamp ziet een belangrijke rol voor de apotheker als missing link tussen patiënt en product. “Dan moet de apotheker wel in staat zijn om uit zijn rol van inkoper te stappen om zijn meerwaarde als medicatiespecialist te laten zien.”
De tijd van de block busters met hoge winstmarges lijkt in de farmaceutische wereld voorbij. Overal in de wereld zijn farmaceutische bedrijven bezig om van strategie te veranderen, zo stelde onderzoeksbureau Roland Berger Strategy Consultants onlangs vast. Een van de bedrijven in Nederland die het roer omgooit is Takeda. Takeda? Jawel, de Japanse reus heeft sinds twee jaar een vestiging in ons land. En die vestiging in Hoofddorp staat ook nog eens in de Nederlandse top vijftien wat betreft omzet. Het gaat om het voormalige Nycomed. Dat weer een geschiedenis heeft als Altana en Byk. Nycomed was ooit in handen van durfkapitalisten die het bedrijf in 2011 verkochten aan het aan de Japanse beurs genoteerde Takeda. Takeda is internationaal een grote jongen. Met een volle pijplijn zoals dat in vaktaal heet. En met 149 geneesmiddelen in de pijplijn (nr 7 wereldwijd) en in fase 3 claimt het de grootste speler wereldwijd te zijn. De komende 24 maanden komen er maar liefst zeven nieuwe geneesmiddelen op de Nederlandse markt.
Grote onbekende
Takeda is tot nu toe de grote onbekende in Nederland. Maar dat gaat snel veranderen als het aan algemeen directeur Aarnoud Overkamp ligt: “Takeda wilde als grote speler een positie krijgen in Europa. Met de overname van Nycomed in 2011 werd het direct een speler van formaat. Takeda gelooft in het ontwikkelen van geneesmiddelen voor een duidelijk omschreven groep patiënten. De tijd van uitsluitend block busters op de markt brengen is voorbij, ook voor ons. Toen ik hier in 2011 kwam was de nieuwe strategie van het bedrijf nog niet bekend. Het is dus inderdaad even stil geweest. Maar ik wilde in een keer het bedrijf optimaliseren, in plaats van stap voor stap zaken verbeteren. En de grote omslag, dat gaat dus nu gebeuren.” Takeda lanceert de komende twee jaar dus zeven nieuwe geneesmiddelen. Iedere drie tot vier maanden komt een nieuw product op de markt. “De wereld van de farmacie is sterk veranderd de laatste tijd. Waren we een aantal jaar terug nog een vol jaar bezig met de voorbereiding op die lancering, tegenwoordig is dat nog maar drie maanden. Het gaat dan wel om producten waar wij in geloven en die een toegevoegde waarde hebben voor de patiënt.” Oncologie en dan met name botkanker bij kinderen is een speerpunt van Takeda. Daarnaast komen er nieuwe geneesmiddelen in het indicatiegebied van osteoporose, het centraal zenuwstelsel en gastro-enterologie. Dat laatste is verklaarbaar want de protonremmer Pantazol kwam ook uit Hoofddorp. Wat er precies allemaal in de Nederlandse apotheek komt te liggen, dat wil Overkamp nog niet kwijt. Hij beperkt zich om strategische redenen tot de eerste nieuwe loot aan de Takeda-stam: Adcetris (brentuximab vedotin), een middel in te zetten bij Hodgkin. Adcetris is al door de molen van de Nederlandse Zorgauthoriteit gegaan en de introductie staat gepland voor 1 april. Het middel wordt pas gebruikt als de patiënt al chemotherapie en stamceltransplantatie heeft ondergaan. Het is bedoeld als laatste stap voor een groep van ongeveer 400 patiënten waarvan 60 in aanmerking komen voor Adcetris. “Dit is een nieuw product. Een weesgeneesmiddel dat echt iets toevoegt. Adetris wordt betaald uit het ziekenhuisbudget.”
Strenge regels
Adcetris ging zonder noemenswaardige problemen langs de bureaus. Voor Daxas (roflumilast), een middel bij copd, is het verkrijgen dan de vergoedingenstatus in Nederland niet gelukt. “CVZ vindt hier te weinig toegevoegde waarde in zitten. Daar zijn we het uiteraard niet mee eens want Daxas is het enige middel dat de ontsteking in de luchtwegen ook echt oplost. Patiënten zijn hierdoor eerder uit het ziekenhuis, kunnen sneller weer aan het werk en ze blijven ook uit het ziekenhuis. De totale kosten van zorg gaan met dit middel dus naar beneden. Maar kennelijk zien we dat in Nederland toch anders.” Er wordt in Nederland te veel gekeken naar de directe kosten van een geneesmiddel en niet naar wat het oplevert, vindt Overkamp. Als voorbeeld noemt hij het gebruik van een inwendige pleister tijdens operaties. Uit onderzoek zou blijken deze pleister inwendige bloedingen en opname op de IC voorkomt. “Maar ziekenhuizen en dan met name specialisten in de OK kijken te veel naar wat het gebruik van deze pleister kost en onvoldoende naar wat aan kosten door het gebruik van de pleister wordt voorkomen.”
De regels voor toelating in ons land zijn streng en Overkamp heeft dan ook regelmatig iets uit te leggen op het hoofdkantoor in Japan. Maar daar staat tegenover dat ons land de organisatie in de zorg op orde heeft en dat de kwaliteit van zorg ook hoog is. “Daarom komt een middel als Adcetris direct naar ons land. Oncologie staat hier hoog aangeschreven.”
Nieuwe wereld
Het afgelopen jaar heeft Takeda zich voorbereid op de nieuwe wereld van de farmacie, de nieuwe koers van het moederbedrijf en de komst van tal van nieuwe producten. Het bedrijf heeft zich zelf als het ware opnieuw uitgevonden: nieuwe medewerkers aangetrokken met medische en commerciële kennis, meer klantgericht werken in alle geledingen van het bedrijf, introductie van een medische telefoondienst. “De verandering vraagt veel van onze mensen. Er komen nieuwe vakgebieden bij, we willen veel meer samenwerken met de relevante partijen in de markt. Maar ik kan nu zeggen dat we helemaal klaar zijn voor de lancering op 1 april. Was het bedrijf altijd gericht op het vermarkten van geneesmiddelen via huisartsen, nu schuift het op richting het ziekenhuis. “De nieuwe geneesmiddelen die we introduceren zullen vooralsnog worden voorgeschreven door specialisten als ook oncologen. Voor ons betekent het dat we op een andere manier gaan werken: nog meer inhoudelijke en medische kennis in huis halen. Waar we vroeger met een of twee specialistische medewerkers konden volstaan, werken we nu veel meer in teams.”
Apotheker als missing link
Takeda ziet een belangrijke rol voor de apotheker als geneesmiddelenspecialist. “Bij het lanceren van geneesmiddelen richten we ons niet meer uitsluitend op de huisarts. We werken veel meer samen met specialisten, zorgverzekeraars en apothekers. Bij Adcetris zijn dat de ziekenhuisapothekers, maar ook met zorggroepen waarin apothekers zitten werken we samen. Nu de producten steeds complexer worden moet iemand kunnen beoordelen of een product een echte innovatie is. Dat is de rol van de apotheker als geneesmiddelenspecialist. Hij is de missing link tussen patiënt en product en moet meedenken vanuit het perspectief van de patiënt. Dat levert ook wel eens spanning op. Neem Alenca D3 ons combinatieproduct bij botontkalking. Het gaat om een samenvoeging van Vitamine D, Calcium en Alendronaat. In plaats van drie losse doosjes hebben we er een product van gemaakt. Dus lagere kosten in de zorg en meer gemak voor de patiënt. Maar als de apotheker dit aflevert krijgt hij slechts een enkele receptregel vergoed in plaats van meerdere. Dan moet de apotheker in staat zijn om uit zijn rol van inkoper te stappen om vervolgens zijn meerwaarde als medicatiespecialist te laten zien. Maar de huidige manier van financieren van de apotheek maakt het nemen van die stap lastig.”
Takeda in het vizier
Takeda is een farmaceutisch bedrijf met een historie van 200 jaar. Het hoofdkantoor zit in Japan. Daar is het ook genoteerd aan de beurs. Het bedrijf is gespecialiseerd in geneesmiddelen voor de behandeling van botontkalking, pijn bij kanker, weefselherstel bij operaties, astma en cardiovasculaire aandoeningen. De Nederlandse vestiging kent een geschiedenis als Nycomed, Altana en Byk. In 2011 kwam het bedrijf in Japanse handen. Bij de Nederlandse vestiging in Hoofddorp werken 93
medewerkers. De omzet is de laatste jaren gestegen naar 83 miljoen. Daarmee zit het bedrijf net in de top 15 van grootste farmaceuten in ons land. Als het aan directeur Aarnoud Overkamp ligt stijgt de omzet de komende jaren fors. Dat kan ook bijna niet anders: de komende twee jaar komen zeven nieuwe geneesmiddelen uit de pijplijn. Hij is sinds 2011 algemeen directeur bij Takeda, heeft een verleden bij onder meer MSD en heeft gezondheidswetenschappen gestudeerd.
