Het Europees Parlement heeft medio september een resolutie aangenomen dat ingaat op een aanpak van het tekort aan geneesmiddelen. Het steeds verder toenemende tekort leidt tot verzwakking van de zorgstelsels van de lidstaten, tot een aanzienlijke risico’s van de gezondheid van burgers en tot hogere uitgaven. Kortom: het vormt een steeds grotere bedreiging voor de volksgezondheid. Het Parlement vindt het de plicht van de lidstaten om snelle en concrete oplossingen te vinden, onder meer door middel van gemeenschappelijke Europese coördinatie en maatregelen.
Het waarborgen van de toegang van patiënten tot essentiële, betrouwbare en betaalbare geneesmiddelen is een van de kerndoelstellingen van de EU en de WHO. Evenals de toegang tot diagnostische tests en vaccins. Geneesmiddelen vormen één van de pijlers van de gezondheidszorg, zo stelt de resolutie. Echter: universele toegang tot geneesmiddelen is afhankelijk is van de tijdige beschikbaarheid van geneesmiddelen.
Afhankelijkheid derde landen
De COVID-19-pandemie heeft het belang aangetoond dat een goed werkende interne markt en degelijke toeleveringsketens voor geneesmiddelen en medische apparatuur. Er is behoefte aan een Europese dialoog over de manier waarop dit kan worden gewaarborgd. De corona-uitbraak heeft bloot gelegd hoezeer Europa nu afhankelijk is van derde landen. Want 40 % van de afgewerkte geneesmiddelen die in de EU in de handel worden gebracht, zijn afkomstig uit derde landen. Inmiddels wordt 60 tot 80 % van de werkzame chemische stoffen geproduceerd buiten de EU, voornamelijk in China en India, terwijl dit 30 jaar geleden nog 20 % was. Geen enkel Europees land is zelfvoorzienend op het gebied van grondstoffen, farmaceutische ingrediënten, tussenproducten of afgewerkte geneesmiddelen.
Opschroeven productie in EU
Het is daarom belangrijk om de bestaande productievestigingen in de EU te beschermen en te onderhouden en het Europese onderzoekslandschap te versterken. Er is nu sprake van gebrek aan effectieve coördinatie op Europees niveau en er is behoefte is aan pan-Europese coördinatie en –dialoog. De productie van geneesmiddelen en het innovatieniveau binnen de EU moeten worden opgeschroefd. Met het juiste rechtskader voor de farmaceutische industrie. Juist kleine en middelgrote farmaceutische laboratoria zijn waardevol en moeten in stand worden gehouden en ondersteund.
Samenwerking lidstaten
Nauwe samenwerking tussen de lidstaten is noodzakelijk om de continue beschikbaarheid van geneesmiddelen te kunnen garanderen. In de resolutie worden de lidstaten dan ook opgeroepen snelle maatregelen te nemen om de continuïteit van medische producten te waarborgen, de afhankelijkheid van de EU van derde landen te verminderen en de lokale farmaceutische productie te ondersteunen, met prioriteit voor geneesmiddelen die van strategisch belang zijn voor de gezondheid. Dat vereist dus samenwerking tussen nationale regelgevende instanties.
Tal van aandachtspunten
De resolutie bevat nog tal van andere aandachtspunten, zoals een door het EMA gecontroleerd farmaceutisch forum, snellere aanpassing van de wetenschappelijke beoordelingen, flexibele manieren voor opschaling van de productie en vaccins, coördinatie onder leiding van het EMA voor productie, bevoorrading, distributie en gelijke toegang, vergemakkelijking van geneesmiddelenverkeer tussen de lidstaten, ‘green lanes’ tussen grenzen voor geneesmiddelen, grondstoffen, halffabricaten en bijbehorende producten, enz. Alle bestaande knelpunten komen in dit document wel aan bod.
Meer informatie
De aangenomen resolutie ‘Tekort aan geneesmiddelen — hoe moet dit oprukkende probleem worden aangepakt?’ benadrukt uitgebreid het belang van een Europese samenwerking. Het is met 24 overwegingen en 120 bijbehorende teksten bepaald geen document om in een kwartiertje door te nemen. En dat de uitvoering ervan enorm veel inspanning zal vergen, moge duidelijk zijn.
Zie ook de voorstellen van de KNMP om geneesmiddelentekorten tegen te gaan.
