Klein, maar innovatief

Apothekers die blijven geloven in distributie als toegevoegde waarde zullen het moeilijk krijgen, stelt Ingeborg Lijst, senior zorginkoper van zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid. “Wij zetten in op intensieve samenwerking tussen apotheker en huisarts.”

Klein, maar innovatief. Zorg en Zekerheid behoort met 400.000 verzekerden tot de kleinste zorgverzekeraars. Maar dat weerhoudt de zorgverzekeraar in de regio rondom Leiden en het Groene Hart er niet van om samen met zorgverleners projecten te starten. In die regio is het de dominante zorgverzekeraar voor ongeveer 400 huisartsen en 120 apotheken. “Regionaal betekent korte lijnen en intensieve contacten met zorgverleners. Die krijgen een prominente rol bij het vormgeven van de eerstelijns zorg in de regio”, zo stelt Ingeborg Lijst, senior zorginkoper Zorg en Zekerheid. “Wij kennen alle huisartsen en apothekers bij naam, en wij kennen de lokale zorg.”

Dat het voor een lokale zorgverzekeraar loont om op de huid van de zorgverlener te zitten blijkt uit onderzoek van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Dit instituut houdt al jaren bij hoe huisartsen omgaan met doelmatigheids- en kwaliteitsindicatoren. Bij doelmatigheidsindicatoren wijst de richtlijn geen voorkeursmiddel aan, maar gaat op basis van onderlinge vergelijkbaarheid van de middelen de voorkeur uit naar de goedkoopste. Uit dat onderzoek blijkt dat het loont om huisartsen te belonen aan de hand van uitkomsten op indicatoren. Dat doet Zorg en Zekerheid dus ook en in het jaarlijks onderzoek draait Zorg en Zekerheid dan ook steevast mee in de top, net achter regionale speler Salland.

Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie
“We hebben niet gekozen voor een vechtmodel”, zegt Lijst. “In contracten met zorgverleners gaan we wel uit van de laagste prijsgarantie, maar leggen niet op welk label afgeleverd moet worden. Natuurlijk, dat is een vorm van preferentie, maar de apotheker heeft wel vrijheid om zelf de kleur van het doosje te bepalen.” De afgelopen jaren heeft Zorg en Zekerheid geïnvesteerd in zowel apothekers en huisartsen als in de geïntegreerde eerste lijn. Met als doel het verder verbeteren van de kwaliteit en doelmatigheid van de farmacotherapie in de keten. Zo dalen de zorgkosten. In 2011 werd Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie (GKF) geïntroduceerd. “We kiezen voor een geïntegreerd farmaceutisch project voor apothekers en huisartsen binnen samenwerkingsverbanden. Wie wil deelnemen aan GKF moet voldoen aan een ‘mandje’ met verplichte indicatoren, die door het veld zelf zijn ontwikkeld. Partijen moeten minimaal twee farmaceutische zorgprogramma’s vorm geven. In deze eerste fase cardiovasculair risicomanagement, andere opties zijn astma/copd, diabetes of depressie. We toetsen vooraf of deelnemers dit willen en kunnen. Daarom voeren we de intakegesprekken met huisartsen en apothekers samen. Zo moet ketenzorg bestaan en moet het samenwerkingsverband op FTO-niveau 4 zitten. Ook stellen we vooraf een aantal eisen op het vlak van doelmatig voorschrijven en afleveren. Tevens moeten de groepen concrete halen in kwaliteit, veiligheid en doelmatigheid. Ook het monitoren gebeurt intensief.”

Koplopers
GKF is bedoeld voor de koplopers in de regio, die al bewezen hebben samen te kunnen werken. Tot nu toe neemt een veertigtal apothekers deel aan het project. Een daarvan is apotheker Piet Ooms, eigenaar van twee vestigingen van de Katwijkse Apotheek in vissersdorp Katwijk. Voor hem is Zorg en Zekerheid een belangrijke partner. Immers, maar liefst 70 procent van zijn patiënten is aangesloten bij deze zorgverzekeraar. “Ook ik heb goed contact met deze zorgverzekeraar. Je kent elkaar bij naam, terwijl ik bij Menzis of CZ een van de honderden apothekers ben.” Lang hoefde Ooms niet na te denken om deel te nemen aan het GKF-project. “Als je gelooft in je vak, goed kan samenwerken met huisartsen, dan wordt je werk er alleen maar leuker op. Voor mij waren de kwaliteitseisen geen probleem. Ik was een van de eerste gecertificeerde apotheken en samenwerken met huisartsen doe ik al jaren in een AHOED. Dat is belangrijk, want je moet elkaar kunnen en durven aan te spreken. Begin 2012 zijn we gestart met het project. Mijn ambitie was hoog. Ik wilde met alle huisartsen in Katwijk gaan samenwerken. Iets te ambitieus, want dat is niet gelukt. Ook een samenwerking met de huisartsen waarmee wij in een FTO zitten,  kreeg ik niet van de grond. Zo’n project moet wel behapbaar zijn, voor apotheek en huisartsen. Dus zijn we gestart met de drie huisartsen waarmee wij nu ook al nauw samenwerken.”

De start
Ooms startte met copd en cardiovasculair risicomanagement, ziektebeelden waar je als apotheker van toegevoegde waarde kan zijn. “We zijn begonnen om Baxter-patiënten om te zetten en ‘onnodige’  dure cholesterolremmers te vervangen door een farmacotherapeutisch vervangbare generieke variant. Dat klinkt eenvoudig, maar je bent wel bezig met het monitoren van de labwaarden, overleg met huisartsen en patiënten. Door onze samenwerking met de huisartsen konden we ook vrij snel goede resultaten behalen. Nu bereiden we stap twee voor: begeleiden van niet-Baxter-patiënten. Uiteraard krijgen we de labwaarden en ook de indicatie op het recept als het moet. We zitten nu in maand zeven van het project dat duurt tot 2014. Wellicht breiden we uit naar diabetes en reuma.”

De hobbels
Gaat er dan niets mis? Natuurlijk, te nemen hobbels zijn er altijd. Zo is Piet Ooms niet blij dat hij begin februari nog steeds geen contract heeft voor 2013. Dat de contacten te laat zijn afgegeven, klopt, stelt ook Lijst. “De problemen in de farmacie maakten het er voor ons niet makkelijker op. Zo was het moeilijk om een goed beeld van de landelijke situatie in 2012 te krijgen. We zijn ervan overtuigd dat we met een goed en onderbouwd aanbod zijn gekomen, waarbij we serieus hebben gekeken naar de signalen in 2012. Net zoals andere partijen doen we een reparatie; niet met terugwerkende kracht.”

De toekomst
Lijst en Ooms hebben heldere ideeën over de toekomst. Lijst: “Wij zetten in op apothekers als farmaceutisch expert. Met een aantal apothekers en huisartsen zoeken we samen met het Pharma Instituut en de SIR-apotheek hoe we nog beter indicatoren kunnen vertalen naar lagere kosten en hogere opbrengsten. Dat moet een dashboard opleveren waarmee apothekers en huisartsen zelf aan de knoppen draaien. De kloof tussen apothekers die distributie blijven koppelen aan inkoop versus apothekers die innovatief bezig zijn bestaat echter nog steeds. Ook hier kiezen apothekers voor het distributiemodel. De vraag is hoe toekomstbestendig dat is… Als vervolg op GKF komen we met (transmurale) formularia door specialisten. Daarnaast stimuleren we een initiatief waarbij medisch specialisten – op consultbasis- de eerste lijn versterken.” Ook Piet Ooms heeft een helder beeld van de toekomst. “Mijn drijfveer is om de beste zorg te verlenen. Je investeert in een nog intensievere samenwerking in de eerste lijn en in je eigen toekomst, en dat zal worden beloond. Wie oogst, zal zaaien en kwaliteit komt altijd boven drijven. Ik krijg nu een vergoeding, maar krijg zeker niet ieder uur dat ik extra in zorg steek betaald. Het verschil tussen het basistarief van Zorg en Zekerheid en het hogere tarief als je deelneemt aan GKF is nu nog te klein. Uiteindelijk wil ik een apotheker aannemen die zich stort op de rol van farmacotherapeutisch specialist. Dat is helaas nog niet zover. Nu werk ik alleen samen met Zorg en Zekerheid. 30 procent van mijn patiënten zijn elders verzekerd. Daarmee samenwerken is op dit moment niet mogelijk. De zorgprogramma’s van zorgverzekeraars zijn te versnipperd en veroorzaken inefficiëntie en een enorme administratieve last. Net als bij de huisartsen moeten ook apothekers een volgsysteem krijgen, waarbij ‘verre zorgverzekeraars’  het beleid van de dominante zorgverzekeraar volgen. Daar wordt de zorg echt beter van!”

GKF en Zorg en Zekerheid

Wat is het? Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie is een project van zorgverzekeraar Zorg en Zekerheid waarbij huisartsen en apothekers intensief samenwerken en gezamenlijk zorgen voor doelmatig medicijngebruik.

Hoeveel kost het? Zorg en Zekerheid heeft het project gefinancierd vanaf de start in 2012. Over de totale omvang van deze investering wil ZZ geen mededeling doen.

Wat levert het de apotheker op? De 40 deelnemende apothekers geven invulling aan hun rol als farmaceutisch expert, naast de huisarts. Per deelnemende apotheek levert deelname een hoger tarief op

Wat levert het de zorgverzekeraar op? Inzicht in de samenwerking tussen zorgverleners, aantoonbaar meer afstemming, kwaliteit en doelmatigheid, monitoren van voorschrijven van huisartsen.

Wat levert het de patiënt op? Uiteindelijk een lagere premie voor de verzekerde. GKF zet patiënt aan tot zelfmanagement. Met de medicatiereview krijgt de patiënt bijvoorbeeld inzicht in zijn slikgedrag.

Hoe gaat het verder? Dit project van Zorg en Zekerheid loop in ieder geval tot en met 2014.