Zelfstandige apothekers die zich aansluiten bij een franchiseformule besparen op jaarbasis duizenden euro’s en staan sterker in de onderhandeling met zorgverzekeraars, zo stelt Diederik de Bruijn, apotheker en manager franchise van apothekenformule BENU.
Zelfstandige apothekers en franchise. De meningen in de farmacie over de waarde van franchise en formules lopen sterk uiteen: de ene apotheker ervaart franchise als vloeken in de kerk, de ander ziet de overeenkomst met de franchisegever als een goed huwelijk. Franchise is een heel krachtig samenwerkingsmodel tussen ondernemers: de franchisegever en de ondernemer die zich aansluit. Een succesvol concept betekent een meerwaarde voor beide partijen. Tot zover het goede nieuws. “Maar een franchiseformule is niet op voorhand succesvol”, stelt Robert-Jan van den Berg. Hij is specialist in franchise, heeft diverse formules opgezet waaronder die van uitzendorganisatie Olympia en is bestuurslid van brancheorganisatie de Nederlandse Franchise Vereniging. “Er zijn franchisegevers die met een minimale inzet ondernemers aan zich willen binden en daar een stevige fee voor vragen. En aan de andere kant denken ondernemers ook wel eens gemakzuchtig: aansluiten en ik kan rustig achterover zitten. Zo werkt het natuurlijk niet.”
Bewust kiezen
Zelfstandige apothekers moeten bewust kiezen voor aansluiting bij een formule. Voor startende ondernemers is het vaak handig: een formule neemt veel sores uit handen en je hebt je handen vrij om je te richten op bijvoorbeeld zorgtaken. Na de startperiode ontwikkelen deze ondernemers zich en ontdekken dat ze buiten de formule om willen ondernemen. Dan kan diezelfde formule opeens als knellend worden ervaren. “Zelfstandige ondernemers zijn van nature eigenwijs en schikken zich niet zonder meer naar centraal gemaakte afspraken. Het wordt dan spannend als formule en ondernemer niet meer helemaal matchen. Als je dan de stap zet om uit de formule te stappen, dan kan het heel lastig worden: na uittreding verwacht de ondernemer dat hij succesvol blijft, net zo succesvol als lid van de formule. Maar de praktijk is vaak anders. Dan ga je al snel de voordelen van de formule missen: geen ondersteuning, geen ruggenspraak met collega’s, geen voordelen van schaalgrootte en je staat minder sterk tijdens contracteringen. Je bent dan wel verlost van je formulefee, maar de vraag is of dat voordeel opweegt tegen alle nadelen.”
Geld niet de drijfveer
Wanneer sluit je je nu aan? “Geld mag niet de allesbepalende drijfveer zijn voor zelfstandige apothekers om onderdak te zoeken bij een franchiseformule. Je moet kiezen vanuit passie voor je vak. Je moet geloven in de kracht van samenwerken en je moet niet uitsluitend denken vanuit een bedrijfsmatig model. In de farmacie – en dat geldt voor de gehele zorg – moet je de zorg ook echt begrijpen, wil je succesvol kunnen ondernemen. De combinatie van kennis van de zorg en ondernemer zijn is vaak een lastige. Aan de andere kant moet de franchisegever zorgen voor een goede selectie aan de poort: apothekers die zich niet schikken naar de afspraken van de formule moet je weigeren als lid van je franchiseorganisatie. Laat je die wel toe, dan haal je problemen in huis.”
Klantgericht
Volgens de franchisedeskundige zal de apotheker binnen de keten van zorgverleners zich steeds meer profileren als specialist in farmacotherapie. Aansluiten bij een formule betekent dan meer tijd voor het verlenen van zorg. En een formule dwingt een apotheker om ook meer klantgericht bezig te zijn. “Ook ik ben patiënt. Maar ik heb helaas de ervaring dat ik me niet altijd klant voel bij mijn apotheek: lange wachttijden, onvriendelijk personeel en men denkt niet met mij mee. Zo kreeg ik in de apotheek het verwijt dat ik eerder met mijn herhaalrecept langs had moeten komen. Mijn reactie naar de apotheker was: als jullie mij als klant serieus nemen, dan mag ik toch verwachten dat ik van jullie een bericht krijg dat het tijd is voor nieuwe medicatie? Dat werd niet begrepen. Ik heb me meteen uitgeschreven. In die apotheek werd nog onvoldoende vanuit de klant gedacht. En zo zijn er helaas veel meer apothekers. En ja, het betrof hier een formuleapotheek. Het is dus niet zaligmakend, aansluiting bij een formule: de keten is zo sterk als de zwakste schakel. Uiteindelijk ben ik terecht gekomen bij een andere apotheek. Daar voelde ik me direct thuis: assistentes die meedenken, snelle afhandeling en begrip voor mijn situatie.” Volgens Van den Berg is het principe van franchise in alle sectoren mogelijk. In retail en horeca is franchising gevestigd, in dienstverlening maakt het een grote vlucht. “Denk ook aan banken. In een sector die bol staat van strenge regels en scherp toezicht is het ook mogelijk om met formules en lokale ondernemers te werken.” In de zorg is
franchise sterk in opkomst. Zo zijn er steeds meer kleinschalige woon-zorg complexen die als formule worden aangeboden. Denk aan de zorg rondom verstandelijk gehandicapten of dementerenden. Maar ook ziekenhuizen komen met formules. Zo is er al een oogziekenhuis dat een netwerk van oogspecialisten heeft en samenwerkt met opticiens. Tigra is een landelijke franchiseketen van fysiotherapeuten. Of concepten van psychologische zorg die als formule worden opgezet. En natuurlijk in de openbare farmacie. “Ik geloof bij apothekers wel veel meer in hard-franchise dan soft: met hard-franchise bewaak je beter de zichtbaarheid naar buiten, de organisatie van je processen en dus de borging van de kwaliteit.”
Succesvolle formule
Een van de succesvolle formules in de farmacie is die van BENU Apotheek, onderdeel van Brocacef. “Met 119 eigendomsapotheken en 123 franchisenemers kan BENU een vuist maken richting zorgverzekeraars. Dat is ook meteen een van de grote voordelen van een formule”, zo stelt Diederik de Bruijn, manager franchise van BENU Apotheek en voorheen openbaar apotheker. “Dat schaalgrootte samen met het leveren van kwaliteit loont, zien we direct aan de hogere tarieven die we afsluiten met zorgverzekeraars. Daarnaast geeft onze merknaam op termijn veel herkenning bij onze klanten. Voor de klant is het makkelijker kiezen als je een bekende naam hebt.” BENU heeft bewust gekozen voor zogenaamde soft-franchise. “In retail trekt een sprekende formulenaam klanten, waardoor je als franchiser je omzet kunt verhogen. Deze vergelijking gaat niet 1-op-1 op met de farmacie. Door het voeren van een bepaalde formulenaam krijg je er niet in een keer extra receptregels bij. Aan de achterkant levert de naam BENU wel meteen voordeel voor de franchiser op, in de vorm van tal van inkoopvoordelen. Daaraan liggen instapeisen waaraan je als franchiser moet voldoen ten grondslag. Bijvoorbeeld dat de apotheker binnen twee jaar de naam BENU Apotheek draagt en uitdraagt. Veel apothekers zijn bang voor een keten. Waar blijft mijn zelfstandigheid? BENU adviseert en ondersteunt je echter bij de (lokale) bedrijfsvoering”
Wat levert BENU Apotheek de zelfstandige ondernemer op?
“BENU moet zich onderscheiden van de zelfstandige eenpitter. Dat doen we door te zorgen dat de directe kosten in de apotheek lager liggen. Denk aan het verhogen van de efficiency. Daarnaast leveren we voordeel op het gebied van inkoop. En met ruim 200 apotheken hebben we scherpe tarieven voor bijvoorbeeld afvalverwerking, kantoorartikelen, onderhoud panden, apparatuur, energie, schoonmaak en automatisering. Deze besparingen alleen liggen al gemiddeld rond de 12.000 euro op jaarbasis. Hiermee heb je de formulefee al ruimschoots terugverdiend. BENU Apotheek ziet het als een uitdaging om zorg te dragen voor nog hogere besparingen die apothekers kunnen bereiken.”
Financieel gewin
BENU hoopt dat apothekers zich niet uitsluitend uit financiële overwegingen aansluiten. “Het mooiste is een franchise ondernemer die actief uitdraagt waar BENU Apotheek voor staat en meebouwt aan verdere groei van de kwaliteit van de formule. We willen geen apothekers waardoor zorgverzekeraars zeggen: daar willen we geen zaken mee doen.” ❦
Kwaliteit loont
Diederik de Bruijn, manager franchise van BENU, verwacht dat zorgverzekeraars op termijn alleen nog maar contracten afsluiten met apothekers die aantoonbare kwaliteit leveren. “Ik hoop dat de Nederlandse consument ooit minder zorgpremie hoeft te betalen als hij naar een BENU Apotheek gaat. Die kwaliteitsslag zijn we een aantal jaren terug gaan maken. De fusie met de apotheken van LLOYDS en Escura tot BENU heeft daar zeker toe bijgedragen.”
Juiste combinatie
“Twintig jaar terug was ik apotheker bij Boots in Groot-Brittannië. Dat was toch een beetje vloeken in de kerk. Nu is aansluiten bij een franchiseorganisatie voor een apotheek bijna een voorwaarde om in deze hectische tijd goed je werk te kunnen doen”, stelt Catrien Oom. Zij is beherend apotheker in apotheek De Nije Veste in Nijkerk. “Twee jaar terug hebben we ons aangesloten bij BENU. We waren al klant bij Brocacef dus die stap was snel gezet. De grootste hobbel die ik moest nemen is accepteren dat je je aansluit. Franchisenemer, dat gaat toch in tegen je gevoel als apotheker. Maar het is reuze meegevallen. Het is de juiste combinatie tussen steun zoeken en je eigen gang kunnen gaan. Groot voordeel is de ondersteuning die je krijgt: contracten met de zorgverzekeraars, voordelen bij de inkoop, begeleiding bij de certificering, het is te veel om in deze drukke tijden allemaal alleen te doen. Niet dat de administratieve last nu van mijn schouders is gevallen, maar ik heb net even meer tijd om zorg te verlenen. Ik ben dan ook blij dat we de stap gezet hebben om franchisenemer te worden.”
Tekst: Niels van Haarlem
