Alice’s Adventures in Wonderland, het kinderboek dat groeide uit vertellingen van Lewis Caroll, pseudoniem voor de wiskundige Charles Dogson, aan Alice en haar zusjes tijdens een roeitochtje, is al decennia onderwerp van diepgravende analyses. Alice helpt ons om de wereld om ons heen te begrijpen tijdens het volwassen worden. Soms misschien ook om er aan te ontspannen.
Mad Hatter, the White Rabbit en the Queen of Hearts spoken door mijn hoofd als ik probeer te begrijpen hoe de zorgwereld zich ontwikkelt. Gezondheid in plaats van ziekte, eigen verantwoordelijkheid van de patiënt, juiste zorg op de juiste plek: kreten die ik steeds hoor en lees, maar als ik dan om me heen kijk, met of zonder looking glass, zie ik niet veel veranderen. Integendeel: hoe noodzakelijker het lijkt om te veranderen, des te meer lijken we vast te houden aan wat we weten en hoe we het altijd al deden.
Zo sterk als wijzelf en onze omgeving veranderen tijdens onze groei naar volwassenheid, zo onveranderlijk lijkt de zorg.
E-health, zorgtechnologie, geneesmiddelen op basis van targetidentificatie, onderwerpen van gesprek, maar na jaren nog steeds geen standing practice. Zou Alice net zo verwonderd kunnen zijn over onze wereld als ze in deze wereld wakker zou zijn geworden?
Volwassen worden gaat vanzelf, de een misschien iets beter dan de ander, maar veranderen doen we allemaal. De zorg lijkt echter maar niet volwassen te (willen) worden. Het volgen van the White Rabbit houdt op bij het rondjes draaien om the rabbit hole.
De patiënt, daarentegen, lijkt Alice’s reis door Wonderland wel gemaakt te hebben. Daarbij is hij zich steeds meer bewust geworden dat zijn ziekte slecht een deel is van wie hij is. Hij wil zelf verantwoordelijk zijn, kan zijn situatie vanuit een bredere context overzien en keuzes maken die passen bij zijn persoonlijke doelen, daarbij zijn eigen directe omgeving in ogenschouw nemen. Tot: het contact met de zorg. Dan nemen we nog steeds graag de rol van dé ouder over, wij weten wat wijs is, welke keuzes de beste zijn en welk doel wij willen bereiken. De patiënt hoeft alleen maar te luisteren. Alles komt goed.
Zijn wij de Queen of Hearts die niet wil veranderen? Die wil blijven heersen over haar rijk? Alice verlaat Wonderland doordat zij te groot geworden is, volwassen genoeg om de wereld zelf aan te kunnen. De reis van de patiënt naar volwassenheid zet door, mijns inziens, een waardevolle en terechte reis. Ik hoop van harte dat de zorg daarin meegroeit. Daarvoor wordt het wel tijd dat we ons oprecht gaan verdiepen in de wereld van de patiënt, die zoveel groter is dan de sporadische contacten die zij met ons hebben.
En net zoals Alice kunnen we die wereld maar op één manier ontdekken:
and down the rabbit hole we go….
