Op wijkniveau een eerstelijnskernteam met in ieder geval een huisarts, wijkverpleegkundige én de openbaar apotheker: dit team moet een herkenbaar en aanspreekbaar punt in de wijk zijn. Het team heeft daarmee een belangrijke rol in de poortwachtersfunctie, de afstemming van zorg bij complexe zorgvragen en in de verbinding met het sociaal domein. Dat is de visie van demissionair ministers Kuipers (VWS) en Helder (Langdurige Zorg).
Dit schrijven de bewindslieden over de eerstelijnszorg in een brief aan de Tweede Kamer als beleidsreactie op het rapport van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) ‘De basis op orde’ van april 2023.
Rol apotheker
Kuipers en Helder zien – naast de huisarts en wijkverpleegkundige – in ieder geval voor de openbaar apotheker een belangrijke rol in het kernteam. Zij stellen: ‘De apotheker is een herkenbaar en aanspreekbaar punt voor veel mensen met een zorgvraag. De openbaar apotheker heeft een sleutelfunctie wat betreft farmaceutische zorg bij het verstrekken van geneesmiddelen en kan een rol spelen bij de verstrekking van hulpmiddelen.’
Samenwerking medisch en sociaal domein
Bovendien stellen de ministers dat de samenwerking tussen het medische en sociale domein essentieel is. ‘Niet elke zorgvraag vraagt om een zorgantwoord. Daarom is brede triage van belang. Een goede inzet van het sociale wijkteam kan mensen op weg helpen en de druk op de zorg verminderen.’
Beter en anders georganiseerde eerste lijn
Versterking en betere organisatie van de eerste lijn noemen beide bewindslieden noodzakelijk. ‘De huidige tijd vraagt namelijk een andere eerste lijn dan in het verleden. De zorgvraag in de eerste lijn verandert. We zien een ontwikkeling waarbij meer ziekenhuiszorg thuis kan plaatsvinden en de eerste en tweede lijn daarmee steeds meer met elkaar verbonden worden. Tegelijkertijd zien we een grotere groep kwetsbare ouderen die langer thuis wonen. De opgave voor de eerstelijnspartijen wordt daarmee groter en complexer dan voorheen. Dit vraagt een beter en anders georganiseerde eerste lijn waarbij er vanuit een regionale organisatie verantwoordelijkheid gedragen wordt om de eerstelijnszorg in de regio en onderliggend in de wijk, voor de gehele gemeenschap, goed te organiseren. (..) We zullen naar een eerste lijn moeten waarin samenwerking, coördinatie en afstemming passend worden beloond. Tegelijkertijd willen we ervoor waken dat zorgverleners grote delen van hun tijd kwijt zijn aan overleg. We zullen dus een toekomstbestendige manier moeten vinden om dit in te richten.’
Visie en plan van aanpak
De eerste lijn krijgt steeds meer (politieke) aandacht. In zowel het Integraal Zorgakkoord (IZA) als het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) vormt versterking van de eerste lijn een kernelement. Momenteel wordt met 14 veldpartijen gewerkt aan een visie en een plan van aanpak voor de eerste lijn. Deze is naar verwachting in het najaar gereed.
