Meer en betere zorg leveren met minder middelen. Dat is de uitdaging waar de zorgsector voor staat. Ondanks de inzet van goede mensen, waardevolle initiatieven en de enorme urgentie, lukt het niet om fundamentele veranderingen te realiseren. Daarom gingen IT-organisaties PinkRoccade Healthcare en PharmaPartners, beide actief in de zorg, met Benthurst & Co op zoek naar antwoorden. Het resultaat van die zoektocht is vastgelegd in het rapport ‘Het stormt in de polder – een anticiperende kijk op het zorglandschap’ welke op 31 januari jl. werd gepresenteerd aan 80 beleidsmakers in de zorg in de museumkerk op het werelderfgoed Schokland.
Gillis Jonk, strategy consultant bij Benthurst & Co neemt de presentatie voor zijn rekening en legt uit dat de focus van het rapport ligt op de noodzakelijke verbetering van de zorg. De gedachte hierbij is dat de gewenste inrichting van het zorgstelsel makkelijker te bepalen is wanneer duidelijk is wat praktisch nodig is om meer en betere zorg te leveren met minder middelen. Om diezelfde reden is bekeken waarom het moeilijk is de Nederlandse zorg te verbeteren. Er is een duidelijke urgentie, er zijn voldoende kansen en ideeën, de betrokkenheid van de juiste mensen is groot, maar toch wil het niet lukken.
Fundamenteel verbeteren
Volgens Jonk spelen veel factoren hierin een rol. “Doorslaggevend zijn de enorme versnippering, het gebrek aan regie, het feit dat veranderingen diep ingrijpen op de werkwijze van de veelal autonome zorgprofessionals en -organisaties en het ontbreken van de noodzakelijke infrastructuur. De veranderuitdaging wordt hierdoor zo groot, dat het risico bestaat dat de wal het schip zal keren: de grenzen van het beschikbare geld zijn wellicht al bereikt voordat belangrijke verbeteringen zijn gerealiseerd. Korte termijn gerichte, kostenbesparende maatregelen krijgen daarom de overhand en gaan ten koste van investeringen in verbeteringen voor de lange termijn.”
Op zoek naar een gezamenlijk doel
“Fundamentele verandering in de zorg vereist de inzet en ondersteuning van alle betrokken professionals en organisaties”, aldus Jonk. “Dat heeft alleen kans van slagen als er een gezamenlijk doel is: een doelconfiguratie voor de zorg die alle waardevolle initiatieven de juiste richting geeft. Een vertrekpunt dat vooralsnog ontbreekt in de sterk gefragmenteerde zorg.”
Leren van anderen
Andere industrieën laten ons zien wat mogelijk is. Gillis Jonk laat inspirerende voorbeelden de revue passeren. “Ford en vele andere autoproducenten laten bijvoorbeeld zien hoe grote netwerken van gespecialiseerde bedrijven gezamenlijk en tegelijkertijd auto’s kunnen ontwerpen, produceren, naar de markt brengen en van reserveonderdelen voorzien. Anderzijds zien we dat meubelgigant IKEA zijn wereldwijde succes voor een belangrijk deel dankt aan de geniale vondst om de laatste stap van het productieproces -de assemblage- aan de consument over te laten. Dit stelt IKEA in staat om de hele waardeketen te herontwerpen, zo ver zelfs dat klanten nu zelf IKEA keukens ontwerpen met IKEA software.” Inspiratie is ook opgedaan bij Albert Heijn. “Ze laten zien dat opschaling van zowel supermarktfilialen als het netwerk van filialen hen in staat stelt een superieure one-stop-shop levensmiddelen propositie te bewerkstelligen en voor de consument de keten van producenten te regisseren.”
Bouwstenen voor nieuwe zorg
Het rapport presenteert de contouren van betere zorg, inclusief de hiervoor benodigde infrastructuur (de processen, standaarden, en de IT-ondersteuning), en het reikt de bouwstenen aan voor een doelconfiguratie voor de zorg. Deze doelconfiguratie schetst hoe verbeterde zorg eruit zou zien wanneer de zorg een soortgelijke ontwikkeling zou doormaken als veel andere industrieën in de afgelopen decennia. Dit zijn ontwikkelingen aangespoord door een combinatie van toenemende marktwerking en concurrentie en de steeds ruimere beschikbaarheid van efficiënte bedrijfsinfrastructuur. Voor de apotheeksector beschrijft het rapport dat in de nabije toekomt de meeste apotheken georganiseerd zijn in landelijk opererende groepen. Deze groepen centraliseren een belangrijk deel van de medicijnlogistiek, waardoor zij met minder voorraad een grotere verscheidenheid aan medicijnen kunnen leveren. Zij beperken zich niet tot de wijkapotheken, maar leveren ook aan ziekenhuisapotheken en apotheken van andere zorgorganisaties. Verder zal medicijnverstrekking aan huis toenemen. Met een integraal EPD kan de inzet van medicijnkennis worden ontkoppeld aan de fysieke levering van medicijnen. Hierdoor kan medicijnkennis op termijn virtueel gecentraliseerd en daarmee gespecialiseerd worden.
En hoe nu verder?
“Het positieve nieuws is dat er al veel goede initiatieven zijn om de zorg beter en kosteneffectiever te maken.” Jonk stelt dat dit rapport geen aanleiding geeft om deze bestaande initiatieven te herzien of te herevalueren. “Integendeel zelfs, de inzichten in dit rapport leveren echter wel een aantal gebieden die dermate bepalend zijn voor het fundamenteel verbeteren van de zorg, dat ze gerichte aandacht verdienen. Ook omdat ze geen eenduidige eigenaar kennen in het huidige gefragmenteerde zorglandschap en daardoor een nog grotere uitdaging zijn voor verandermanagement.”
Meer informatie:
PharmaPartners en PinkRoccade Healthcare nodigen iedereen uit die betrokken is bij de zorg om dit gehele jaar deel te nemen aan de discussie over de inrichting van het nieuwe zorglandschap op de LinkedIn community Nieuwzorglandschap. Het volledige rapport is te downloaden op de website www.nieuwzorglandschap.nl. FarmaMagazine zal u dit jaar met regelmaat op de hoogte houden over de discussie en voortgang rondom het rapport.
