De Zorgmakelaar Farmacie is een nieuw samenwerkingsverband van niet-concurrerende apotheken dat de onderhandelingen met de zorgverzekeraars efficiënter maakt en een positieve bijdrage wil leveren aan de kwaliteit van de farmaceutische zorg in ons land. Alle apotheken die zijn aangesloten bij Pact, Alphega of BENU kunnen deelnemen.
Onder de naam De Zorgmakelaar Farmacie (DZF) is een nieuw onderhandelingsinitiatief opgezet voor de openbare farmacie. Apothekers die zijn aangesloten bij een van de marktpartijen BENU Apotheken, Alphega apotheek of de Coöperatieve Vereniging Pact kunnen gebruikmaken van deze onafhankelijke zorgmakelaar. “Dit is mogelijk binnen de zogenaamde Pact-regels van de Autoriteit Consument en Markt omdat de zorgmakelaar uitsluitend met de zorgverzekeraars over de farmaceutische zorg onderhandelt voor zeer zorgvuldig samengestelde verenigingen van onderling niet-concurrerende apotheken”, legt mededingingsadvocaat Diederik Schrijvershof uit. Samen met de andere initiatiefnemer achter DZF, Marco Kortleve, was hij vorig jaar als juridisch adviseur betrokken bij het opstellen van het dossier van de Coöperatieve Vereniging Pact voor de ACM. “Hiernaar heeft de openbare farmacie met grote belangstelling gekeken”, zegt Kortleve, “zowel zelfstandige apotheken als formules. Ze beseffen dat schaalgrootte nodig is om de kwaliteit van de zorg naar een hoger plan te tillen en de onderhandelingen met de zorgverzekeraars efficiënter en effectiever te maken. Als apotheken samenwerken in de onderhandelingen, kunnen ze centraal afspraken maken over kwaliteit en dienstverlening en krijgen ze meer zekerheid over de daarvoor benodigde investeringen.”
En zullen de zorgverzekeraars die ook zo zien. “Zeker”, zegt Schrijvershof. “Het maakt ook voor hen het inkoopproces efficiënter. Bovendien hebben ook zij belang bij ons doel: de kwaliteit van de farmaceutische zorg in Nederland naar een hoger plan tillen en een bijdrage leveren aan versnelling en verbetering van het contracteerproces. Zorgverzekeraars kunnen besluiten met alle verenigingen tegelijk te onderhandelen, dat is heel efficiënt voor beide partijen. Maar ze kunnen ook met de verenigingen afzonderlijk in gesprek gaan over het zorgaanbod en de tarieven. Er zijn kortom verschillende mogelijkheden.”
Vier of vijf verenigingen
Juist omdat de achterliggende apotheekorganisaties concurrenten van elkaar zijn, is het zo belangrijk dat DZF alle deelnemende apotheken indeelt in groepen van niet-concurrerende apotheken. Kortleve legt uit. “Apotheken worden lid van een vereniging binnen de DZF. In iedere vereniging zitten apotheken met een verschillende achtergrond, maar wat hen bindt is de gemeenschappelijke visie op de farmaceutische zorg en het feit dat ze geen concurrenten van elkaar zijn. Van onze kant bieden we de zorgverzekeraars voorafgaand aan de start van de onderhandelingen inzicht in de samenstelling van de verenigingen. Zij weten daarmee precies met wie zij onderhandelen. Van apotheken vragen wij met het oog op het behalen van maximale efficiencyvoordelen dat ze exclusief kiezen voor DZF.”
Als alle apotheken die nu al zijn aangesloten bij Pact, BENU of Alphega meedoen met DZF, verwachten de initiatiefnemers dat vier of vijf verenigingen moeten worden opgezet. “Anders voldoen we niet aan de eis dat apotheken binnen een vereniging niet met elkaar mogen concurreren”, zegt Kortleve. De eigendomsapotheken van BENU en Alphega zitten ieder in een eigen vereniging. Die verengingen vullen we aan met apotheken van Pact en de franchisenemers van BENU en Alphega. De bestaande achterban kan zich tot 21 mei aansluiten en dan gaan we samen met SFK rekenen en puzzelen. De eerste indeling zal begin juni klaar zijn, zodat we de verenigingen formeel kunnen oprichten. En uiteraard bestaat direct ruimte voor nieuwe apotheken.”
Actieve participatie
De achterliggende organisaties Alphega, BENU en Pact verdwijnen hiermee niet. Ze werken alleen samen ten behoeve van de contractering. De formules en collectieven van deze concurrerende marktpartijen blijven in stand. Schrijvershof: “Zij zullen hun apotheken binnen iedere DZF-vereniging ondersteunen in het behalen van de afgesproken doelen. We verwachten ook dat de leden van een vereniging onderling hun prestaties zullen gaan vergelijken en de organisaties waarbij ze zijn aangesloten zullen aansporen om de ondersteuning steeds verder te verbeteren. Ook dit is in het voordeel van patiënten en zorgverzekeraars.”
Zijn de apotheken ingedeeld in de verenigingen en zijn de onderhandelingen met de zorgverzekeraars begonnen, dan mogen de apotheken onderling geen informatie meer uitwisselen, behalve binnen hun vereniging die immers bestaan uit niet-concurrerende apotheken. “Dat is het grote verschil met de Nederlandse Farmaceutische Zorggroep”, zegt Kortleve. We kunnen apotheken die deelnemen aan DZF actief betrekken bij de onderhandelingen. Ze mogen meepraten over het zorgakkoord en onderling discussiëren over de tarieven die zorgverzekeraars hiervoor aanbieden. Bovendien sluiten ze uiteindelijk allemaal zelf het contract met de zorgverzekeraars. Wij verwachten dat veel apotheken graag bij de onderhandelingen betrokken zullen willen zijn.”
Sterke kwaliteitsimpuls
Alle apotheken die zich bij een van de drie partijen aansluiten, kunnen deelnemen aan DZF. Kortleve: “Alle drie hebben ze de afgelopen jaren al fors geïnvesteerd in ict, logistiek en farmaceutische kennis. Op die investering bouwt DZF voort in de afspraken die het gaat maken met de zorgverzekeraars. De potentiële omvang van DZF is dit jaar zevenhonderd apotheken.” De kwaliteit van de farmaceutische zorg, het rendement en de tarieven en de administratieve lasten zijn onderwerpen die hoog op de agenda van de apotheken staan, benadrukt Kortleve. “Die onderwerpen zullen de verenigingen absoluut via DZF willen inbrengen in de gesprekken met de zorgverzekeraars. DZF wil de discussie hierover zoveel mogelijk ondersteunen met objectieve gegevens. Opdracht geven voor onderzoek door een onafhankelijke partij is een van de opties hiervoor.”
Het is voor apotheken dus heel aantrekkelijk om aan te sluiten bij DZF, maar Schrijvershof benadrukt dat het geen gedwongen winkelnering is. “Integendeel juist, er valt wat te kiezen voor apotheken. Naast DZF zijn er ook de onderhandelingscollectieven van Mediq Apotheken en de Nederlandse Farmaceutische Zorggroep. Ieder collectief heeft een duidelijk andere signatuur, dus er is voor iedere zelfstandige apotheker iets van zijn gading.”
Tekst: Frank van Wijck
