Samenwerken: het is de kurk waarop de eerste lijn en de farmaceutische zorg moeten draaien. “Geen bedrijfsverzamelgebouwen maar saamhorige zorg”, is het credo van Rob Beereboom, directeur van de samenwerkende apothekers in Alphen aan den Rijn, verenigd in de organisatie Sprint. “Altijd op gelijkwaardige basis met huisartsen en fysiotherapeuten.”
“Wij staan voor multidisciplinaire zorg waarin huisartsen, apothekers, fysiotherapeuten en medebehandelaars en gelijkwaardig zijn. Opgezet vanuit de zorgvraag, met een zo zelfstandig mogelijke patiënt die standaard in de eerste lijn zit, met waar nodig een uitstapje naar een specialist. Met gedeelde informatietechnologie en steeds meer gericht op thuiszorg en de gemeente.”
Zorggroep met meerdere disciplines
Al is 2003 verenigden zich de apothekers in Alphen aan den Rijn, een gemeente in het Zuid-Hollandse Groene Hart met zo’n 70.000 inwoners, in de organisatie Sprint. Daarbij zijn nu acht apotheken in Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Ter Aar aangesloten. In de Alphense vestiging in het Gezondheidscentrum Dillenburg ontstond als eerste de vraag naar multidisciplinaire zorg. “Maar wel op gelijkwaardige basis tussen huisartsen, apothekers en fysiotherapeuten. De zorgverleners willen meer bieden dan een bedrijfsverzamelgebouw. Ze zijn overtuigd van de waarde van farmacotherapie en medicatiebeoordeling om complicaties bij chronisch zieke patiënten te voorkomen én om hen uit het dure ziekenhuis te houden. Ze stellen zich gezamenlijk op als hoofdaannemer van ketenzorg met inmiddels vijf zorgprogramma’s.” In 2008 en 2009 volgden gesprekken met zorgverzekeraars en via Zorg & Zekerheid in Leiden is toen de GEZ-module voor Gezondheidscentrum Dillenburg gecontracteerd. “In tegenstelling tot de meeste zorggroepen zijn wij vanaf het begin op meerdere disciplines georiënteerd geweest. We dachten vanuit de zorg, niet vanuit het geld,” aldus Rob Beereboom. Dit sprak aan en zo wonnen met het “Model Alphen” de Achmea Eerstelijns Innovatieprijs 2012.
Overkoepelend verband
Inmiddels zijn vijf GEZ-modules gecontracteerd. “Om te voorkomen dat we op al die plekken opnieuw het wiel uitvinden, zoeken we naar een groot, overkoepelend samenwerkingsverband. Dat is niet eenvoudig, het is het slot van het proces van solistisch zorg verlenen naar volledig geïntegreerd samenwerken. Met voor de apotheker een nieuwe rol in farmaceutische zorg,” licht Rob Beereboom toe. “We hebben een subsidie uit het programma ‘Op één lijn’ van ZonMw gekregen om dat proces vorm te geven. Het spreekt voor zich dat je de krachten op facilitair niveau moet bundelen, dat je afspraken namens alle zorgverleners op stadsniveau moet kunnen maken. Zoals je met ziekenhuizen en specialisten centraal het overleg moet inzetten. Toch is er angst voor nieuwe managers en angst om zelfstandigheid op te geven. Daarom wordt ervoor gepleit om niet te overhaasten en de samenwerking ‘organisch’ te laten groeien. Op zorginhoud vinden de partners elkaar immers heel snel.”
Innovatieve Zzorgapotheken
De GEZ voor de wijk, een ‘koepel’ voor de stad: spelen de samenwerkende apothekers ook een rol in de regio, is de vraag aan Rob Beereboom. Zijn conclusie is duidelijk: ondanks onze samenwerking met acht apotheken, zullen we het met deze groep alleen niet redden. “We moeten ons ook regionaal organiseren en die stap hebben we gezet met de “Innovatieve Zzorgapotheken”. Dit is een initiatief om de farmaceutische zorg naar een hoger niveau te tillen. Hierin werken we samen met een 20-tal apotheken in Alphen, Leiden, Nieuw-Vennep en Katwijk, gesteund door de module Geïntegreerde Kwaliteitszorg Farmacie van de verzekeraar Zorg & Zekerheid. In FarmaMagazine van november jl. is hierover al voortreffelijke bericht. We willen duidelijk maken wat de toegevoegde waarde van de farmaceutische zorg in de keten is. Dat is echt nodig, want het lijkt er nogal eens op dat zorgverzekeraars die inzet niet weten te waarderen. De indicatoren voor de zorg worden ontwikkeld op wetenschappelijke basis door de samenwerking met het Pharmo Instituut in Utrecht. We moeten de data uit de informatiesystemen van de apotheker en de huisarts aan elkaar kunnen koppelen om beter te kunnen sturen.”
Permanente medicatiebeoordeling
“In november hebben de Alphense apothekers zich aangesloten bij de NFZ, de Nederlandse Farmaceutische Zorggroep. “Die organisatie is voor de 650 aangesloten apotheken het verst in het registreren en vastleggen van farmaceutische zorg. Daarmee kunnen we onze dienstverlening nog beter zichtbaar maken,” verklaart Rob Beereboom. “Tegelijk zitten we in het gebied waarin we met de acht apotheken werken, niet stil. Met de huisartsen hebben we afgesproken om het ‘Farmaceutisch Zorgprogramma Alphen op één lijn’ te gaan ontwikkelen. Daarin willen we de werkwijze vastleggen voor de permanente medicatiebeoordeling tussen apothekers en huisartsen. Dat is de opvolger van het FTO, dat zo’n zes maal per jaar wordt uitgevoerd. Uiteraard zal dat wennen zijn voor apothekers.”
Van distributie naar zorg
“Je moet goed beseffen dat veel apothekers nog zijn opgeleid om onzichtbaar voor de klant de medicatie te bereiden. Dat zelf in potjes roeren is voorbij. Daarna kwam de lucratieve periode van doosjes schuiven, waarbij de apotheker nog steeds met de rug naar de klant stond. In de ontwikkeling van distributie- naar zorgorganisatie is de apotheker nu een zorgverlener geworden. Deze farmaceutische dienstverlening vereist een andere opleiding en vraagt om andere kwalificaties voor de assistentes in de apotheek. In de reorganisatie van de apotheekorganisatie, die we gedwongen door de contractering door zorgverzekeraars moeten doorvoeren, krijgt dit nu een plaats. Wat wel blijkt steken, is het feit dat we gedwongen worden om medicijnen onder de kostprijs te leveren. In elke andere sector zou je hiervoor bedanken, in de zorg hebben we die keuze niet, want het laatste dat je wilt is dat je patiënten in de kou laat staan.”
Tekst: Kees Kommer
