Met enige regelmaat ben ik betrokken bij zorgcontractering. Laat ik voorop stellen dat waarschijnlijk driekwart volgens de normale basale klassieke principes van de zorgordening verlopen. Mannetje-vrouwtje, huisje-boompje-beestje. De zorgdomeinen zijn scherp afgebakend, die de onderlinge zedelijkheid garandeert en waardoor er niet in het half duister, bruut in elkanders zorgportemonnee wordt getast.
Wat er in de hoofden en harten aan verborgen lust leeft weet ik natuurlijk niet. Het schijnt dat andere mensen dan u en ik, ongeveer 27 keer per dag aan liefde, lust en vooral seks denken. Met betrekking tot zorgcontractering is het onder de professionals vast niet veel anders. Dat belooft wat! Als ik met deze professionals in gesprek ben lijkt er welhaast sprake van een obsessieve compulsieve dwangstoornis. Een soort graaicultuur maar dan anders. Het lijkt een stoornis die in het nieuwe handboek voor de psychiatrie, de DSM-5, niet zou misstaan. Wat ik zie is dat er naast de symptomen van intense opgewondenheid, er helaas vooral sprake is van een oppervlakkige belangstelling voor feiten en inhoud en de belangen van de ander. Het contracteringproces als pinautomaat. Een heuse opmaat naar een anticlimax. Zelf geloof ik in de onzichtbare warme hand van toewijding. Toewijding als een soort van spirituele ervaring met oog voor elkaars belangen. Dat is andere koek.
Vast staat dat zonder verbinding de realiteit weinig voorstelt. Maar net als in het echte leven komt liefde gewoonlijk van twee kanten en laat zich niet berekenen. Met betrekking tot het contracteren is er vaak sprake van systeemasymmetrie. Deze wordt met een vingerknip opgelost door zonder enige schaamte de gelegenheidsargumentatie bij te voegen. Beide partners tonen zich niet altijd betrouwbaar. Liefde en lust doen prachtige dingen met mensen. Prachtig omdat het mensen intens en soms ook langdurig met elkaar kan verbinden. Kortom, we kunnen niet zonder, maar soms doet het ook rare dingen met mensen. Raar, omdat het ook dissociatieve persoonlijkheidskenmerken kan triggeren. De opwinding is kort, vluchtig en de teleurstelling van the day after ligt ook altijd op de loer. Zo kijkt de ene helft van uitgaand Amsterdam naar de andere helft. Althans, dat is wat ik zie op de uitgaanslocaties waar ik overigens zelf nooit kom. Het is een heel getob met de liefde en lust. Juist daar zit de vergelijking met contracteren van zorg. Zorgcontractering is doorgaans niet gebaseerd op gedeelde belangen, of een opmaat naar duurzame modellen van samenwerking en innovatie.
Net als in een relatie werken macht en monopolie ook niet in zorgcontractering. Dat is de reden waarom de onderhandelingspartners in de rollercoaster zitten van liefde, lust en… ellende. ❦
Henk Pastoors is directeur van TopSupport Strategie en Informatie. Hij levert als adviseur maatwerk in analyse en strategie in de farmacie en zorg.
