Onderweg van de Masterclass naar mijn huis in Halsteren kon ik mijn gedachten niet los laten. Een spreker, Hugo Hurts, directeur geneesmiddelen en hulpmiddelen van VWS, zit nog steeds in mijn kop en ik ben al bijna twee uur onderweg.Hugo was goed. Hij had maar één slide nodig, zijn verhaal deed het werk. Hij gaat niets doen om de gevolgen van de ‘marktwerking’ in de farmacie tegen te gaan. ‘Ik hoop dat er geen ongelukken gebeuren’, aldus Hugo. Hugo schetst een beeld over de farmacie waar je het wel of niet mee eens kunt zijn. Waar dat van af hangt…? Of je een jaar of vijf geleden een apotheek hebt overgenomen bijvoorbeeld, of dat je gehoopt had op korte termijn flink te cashen met de verkoop van je apotheek. Of dat je nog in de monopolies en paradigma’s van de vorige eeuw leeft. Het woord is in zijn presentatie niet gevallen maar het gaat natuurlijk om het opgeven van autonomie. Ik begrijp wel dat het even wennen is als je door de tijd heen aan de begrippen ‘farmaceutisch’ en ‘financieel’ verslaafd geraakt bent. Het machtsdenken is doorgeslagen en wij kijken in de afgrond van de gevolgen daarvan. Waar het eerst de openbare farmacie was, zijn nu de zorgverzekeraars de bovenliggende partij. Ze gedragen zich bruut en vertonen alle kenmerken die bij verkrachting van de farmacie hoort. Bijbels gezien oog om oog, tand om tand. Voor de insider een feest van herkenning, voor de burger een dossier vol verwarring. Zembla heeft er zelfs een uitzending aan gewijd. Dat is nog eens preferentie. Voor de duidelijkheid. Ik ben niet neutraal… ik ben erg voor de farmacie en samenhang in de eerste lijn. Ik geloof niet in fragmentatie, zakelijk niet en privé al helemaal niet. Ab Klink schreef het al in zijn overdrachtsdossier aan mevrouw Schippers. De farmacie is het voorbeeld van een bewezen effectieve lokale inbreng, technologie en… marktwerking. Zou hij kunnen bevroeden dat het zo door zou kunnen slaan. Bij dit dossier lijkt iedereen door het ijs gezakt en ik krijg het er koud van. De KNMP komt met een door mijn vriend Ab Klink geschreven rapport over de waarde toevoeging van de openbare farmacie. Ik kan u nu al verklappen dat het een goed rapport is. Maar de actualiteit is een intense worsteling der partijen geworden met volledige afwezigheid van vertrouwen. Geen opwarming van relatie, erotiek zo u wilt. Meer een verkrachtingsscène waarvan je het liefst wilt wegkijken. En als er al opwinding is, is dat omdat zorgverzekeraars de winstgevendheid op zorg hebben kunnen overhevelen naar verliesgevende bedrijfsonderdelen van concerns. Ik denk niet dat de zorgverzekeringswet zo ooit is bedoeld. Zorgverzekeraars hebben volgens Schippers in 2011 1500 miljoen opgepot. Nodig vanwege aanscherpte EU eisen, volgens ZN. Oneigenlijke risicovermijding volgens andere. Hoe dan ook, Hurts is niet voornemens een maatregel te nemen om de openbare farmacie te redden. We laten het gebeuren, kijken goed, zijn adequaat geïnformeerd en praten met partijen. Maar, we doen even niets en hopen dat er geen ongelukken gebeuren. Hij zit nog steeds in mijn hoofd die Hugo Hurts. Een verhaal waarvan je zou wensen dat Nefarma dat zou durven verkondigen. Maatschappelijk relevant, realistisch, kwetsbaar.
Maar voor al die apothekers die na jarenlange stilstand in beweging zijn gekomen om zich te richten op zorg, een wel heel bittere pil.
Henk Pastoors is directeur van TopSupport Strategie en Informatie. Hij levert als adviseur maatwerk in analyse en strategie in de farmacie en zorg.
