Het woord apotheek komt uit het Grieks en betekent ‘bergplaats’. Het werd vroeger gebruikt voor de ruimte in een klooster waar geneeskrachtige kruiden bewaard werden.
In de loop der eeuwen heeft de apotheek veel veranderingen ondergaan door economische situaties en politieke beslissingen. Is de apotheek de drogist van de toekomst? Dát is de vraag die we ons stellen.
Hans Hof, directeur Healthcare Management Consultancy (HMC), is van origine bedrijfseconoom. Met hem praten we over hoe de apotheker kan overleven. “Het verdienmodel in Nederland van de apotheek is voor meer dan 90% het verlenen van diensten – en verkoop van artikelen – op verzekerde basis voorgeschreven door een huisarts. Vroeger was de voorkant geregeld en kon de apotheker aan de achterkant enigszins koopman spelen. Dat bracht extra inkomsten door kortingen en bonussen. Blijven deze overeind dan kan de apotheker het inleveren aan de voorkant aan de achterkant redelijk compenseren. Een paar jaar geleden zijn de zorgverzekeraars zich echter gaan bemoeien met het inkoopbeleid. Resultaat? Aan de achterkant wordt de deur dicht gesmeten, aan de voorkant krijgt de apotheker een slechter contract. Houdt een apotheker vast aan het ‘oude’ model, dan vermindert zijn toekomstige inkomstenstroom aanzienlijk. Dus is het als eerste zaak dat de apotheker zijn marktpositie veilig stelt. Hoe? Door onderdeel te zijn van geïntegreerde eerstelijnszorg. Hij dient onmisbaar te zijn. Daarna is het ‘fine tunen’ op het rendement door bijvoorbeeld de verkoop van (meer) zelfzorggeneesmiddelen. Zorg als apotheek dat niet alleen de patiënt bij je komt, maar ook de consument.”
Winkel van Sinkel
Maar waarom zou de consument deze ‘Over the Counter’ (OTC)-producten kopen bij de apotheek en niet bij de drogist? Hans Hof stelt een wedervraag. “Kijk naar het profiel van de drogist. Wat zie je als je binnen loopt? Inderdaad. Het is een beetje een ‘Winkel van Sinkel’. Naarmate gezondheid en levensstijl steeds belangrijker worden, hecht de patiënt/consument meer aan autoriteit. Dus gaat hij eerder naar de apotheek dan naar de drogist. Hij heeft de kennis. Zaak is wel dat de apotheek er voor zorgt dat zijn ‘winkel’ er aantrekkelijk uit ziet. Daarnaast moet het team ingespeeld zijn op deze ‘nieuwe’ patiënt/consument. De klassieke apothekersassistent is niet het type ‘verkoper’. Alleen al hierom is het voor de apotheker gemakkelijker om in de cultuur van een gezondheidscentrum te zitten. Oké, hij kan dan niet optimaal gebruik maken van de verdienmogelijkheden. Het toepassen van het ‘drogistenmodel’ biedt uitkomst als hij meer wil.” Is in deze tijd de verkoop van OTC-producten niet altijd belangrijk. Onafhankelijk van of de apotheker wel of niet gevestigd is in een gezondheidscentrum? “Zeker. Maar juist de ‘stand alone’ moet het van deze verkoop hebben”, aldus Hof.
Nuance
Hans Robertz is sinds 1984 apotheker in apotheek Ter Aar in Ter Aar. De apotheek werkt samen met andere apothekers in de directe omgeving en is gevestigd in een klein medisch centrum. Een bewuste keuze, vertelt Robertz: “Het is dé manier waarop de farmacie in de toekomst vorm gegeven moet worden en overlevingskansen heeft. Een grote mate van efficiency is noodzaak. De vraag wordt groter, de kosten zijn hoger. Efficiency is alleen mogelijk als je nauwe contacten hebt met andere collega’s in de zorg. Dan krijg je meer kwaliteit. En het schept duidelijkheid naar de cliënt. Bovendien kun je in een samenwerkingsverband datgene doen waar je goed in bent. En zaken uitbesteden die niet tot je primaire taken behoren, zoals op het gebied van organisatie.” Het is duidelijk, Robertz deel in deze de mening van Hans Hof. Echter, op de vraag of daarnaast de verkoop van OTC-producten belangrijk is, brengt hij een nuance aan. “Het is belangrijk. Maar ik zie deze verkoop wel als service. Ik wil er een toegevoegde waarde aan geven. Dus geen producten verkopen die mensen net zo goed in een supermarkt of drogist kunnen kopen. Aan simpele babyvoeding bijvoorbeeld hebben wij niets toe te voegen. De apotheek is en wordt niet de drogist van de toekomst.” Ook niet als je meer klanten kunt trekken? “Nee”, antwoordt Robertz. “Dat is niet mijn doel. Het is ontzettend druk in de apotheek. Ik wil klanten hebben, waar ik iets mee kan. Geen zalfje aan smeren, geen tijdelijk product. Dat vliegt toch de apotheek weer uit.
Of de apotheek de drogist van de toekomst wordt? De meningen zijn verdeeld. Hans Hof tot slot: “In ieder geval moet de apotheker mee met de tijd. Ondernemen. Samenwerken met anderen in de eerstelijnszorg. En vooral ook goed zijn verzorgingsgebied in kaart brengen. Wat is de zorgbehoefte en wat is de koopkracht, wie zijn de concurrenten en welk type apotheker ben je en welke ondernemersjas past je?”
Dit is een artikel uit FarmaMagazine nr. 2 2012
Tekst: Betty Rombout
