FarmaMagazine | Vraagt de ene vis aan de andere: “Hoe is het water?” Zegt de andere: “Wat is water in hemelsnaam?”
Een simpel grapje dat een complex cultureel fenomeen aankaart: we ervaren de ons omringende wereld als normaal, het is de wereld die we kennen en gaan ervan uit dat ook anderen in die wereld leven. We nemen de eigen cultuur aan voor zo normaal dat we hem niet onderzoeken en ons niet realiseren dat anderen in een andere, voor hen eveneens normale, wereld leven.
De consequentie voor een vis niet te weten wat water is, is niet groot, zolang hij maar in het water blijft. Zich niet bewust van veranderingen en opties, leeft de vis als een vis in het water. Ignorance is bliss, is denk ik zijn tweede levensmoto.
Vraag is: hoe bewust zijn wij ons als zorgprofessionals van onze omgeving? In tegenstelling tot de vissen kunnen wij ons niet onwetend in onze eigen, veilige waterplas bewegen. Niet alleen de patiënt, die van waterplas naar waterplas springt, brengt ons onbewust, maar ook bewust in contact met water uit andere plassen. Maar ook water uit zeeën en oceanen vult langzaam onze plas. We zijn niet langer solisten in de zorg met een duidelijke afgebakend aanbod en verantwoordelijkheid, sterker: externe ontwikkelingen dwingen ons onze professie continue te herijken. Olieplatformen, plastic, dijken en nieuwe waterwegen beïnvloeden de kwaliteit van ons water en wijzigen onze zwemroutes. Ignorance is zeker geen bliss en heeft grotere gevolgen. Of we nu blij zijn met nieuwe waterwegen of niet, feit is dat ze er zijn. Nieuwe wegen en het vermengen van water verplichten ons de eigen wereld te herontdekken en een nieuw evenwicht te vinden.
Gelukkig heeft de evolutie de mens en dus hopelijk ook de zorgprofessional adaptable gemaakt, een cruciale overlevingsvaadigheid. Het omgaan met verandering en inspelen op een veranderende buitenwereld lijkt momenteel een rode draad te zijn binnen de zorg. Willen we voorkomen dat een tsunami ons gaat overspoelen en al het bekende water in onze poel volledig vervangt dan zullen we niet alleen de herkomst van de vloedgolf moeten kennen, maar ook onze eigen water. Als we die niet kennen, kan het water zomaar ineens vervangen zijn en wordt leven als een vis vervangen door meedrijven met de stroom… en zo ver ik weet zwemmen alleen dode vissen met de stroom mee.
Het kennen van de eigen cultuur en omgeving is cruciaal om ons, volgens Darwin’s inzicht, aan te passen aan de veranderingen van deze tijd en daardoor te kunnen (over)leven. Laten we niet het stokje van de vissen overnemen zodat de quote niet zal worden: Fish are the second last to discover the water.
Als zorgprofessional voel me ik toch liever als een vis in het water….
Maayke Fluitman is apotheker en eigenaar van care2create en de SelfCareFactorY.com. Haar focus ligt op het adviseren en ontwikkelen van diensten en producten op het gebied van self care, wellness en healthcare.
