Het heeft even geduurd, maar inmiddels is monkeypox (apenpokken) uitgeroepen tot “een internationaal gevaar voor de volksgezondheid”. Die status is de hoogste alarmfase van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het gaat vooral om Europa waar het risico op besmetting groter is dan elders.
Opvallend detail: het besluit om apenpokken als internationaal gevaar te bestempelen, komt van WHO-directeur-generaal Tedros Adhanom Ghebreyesus. Normaal gesproken volgt hij het advies van specifiek ingestelde commissie over de status van de aandoening. Maar de experts van de noodcommissie werden het niet eens en daarom heeft Tedros zelf het voortouw genomen. Dat betekent overigens niet dat we op een pandemie afstevenen, maar wel dat landen zich moeten voorbereiden. Dankzij de WHO-alarmfase kom apenpokken hoger op de politieke agenda’s.
Monkeypox (apenpokken) is een type pokkenvirus en het komt vooral voor in landen in West-Afrika en Midden-Afrika. In mei 2022 werd de ziekte vastgesteld bij mensen in Europa die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden. De ziekte verspreidt zich nu in tal van gebieden waar de ziekte van oorsprong niet voorkomt.
Symptomen
Het belangrijkste symptoom van apenpokken is huiduitslag die begint met rode vlekken en overgaat in blaasjes. Deze blaasjes vormen uiteindelijk de pokken die pijnlijk kunnen zijn. Bij een deel van de mensen begint monkeypox met algemene klachten en volgt de huiduitslag; bij een ander deel is het juist andersom. In de huidige uitbraak is er bij een aantal personen sprake van proctitis, een pijnlijke ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm. Het virus verspreidt zich via huid-op-huidcontact. Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën. De meeste besmettingen zijn tot nu toe bij mannen die seks hebben met mannen. Contacten met een hoog risico om besmet te raken door een persoon met monkeypox komen in aanmerking voor een vaccinatie. Het is overigens een misverstand te denken dat het vaccin tegen waterpokken ook beschermt tegen apenpokken. Dat is niet het geval.
Wereldwijd
Over het algemeen verloopt de aandoening mild en worden mensen niet heel erg ziek van een infectie. Er zijn bij de recente uitbraak tot nu toe in 78 verschillende landen 14.000 besmettingen van het apenpokkenvirus vastgesteld. In ons land is er sprake van een snelle verspreiding: eind juni waren er 167 bevestigde besmettingen, eind juli waren dat er reeds 878.
Drie ziektes
Het is nog maar de zevende keer dat de WHO de medische noodtoestand heeft afgekondigd. Op dit moment geldt hetzelfde hoogste waarschuwingsniveau ook voor het poliovirus, dat kinderverlamming veroorzaakt, en voor het coronavirus.
Onder redactie van: Gerda van Beek
